gestohlene Vergangenheit – verlorene Zukunft

NEIN zum illegalen Handel – JA zu unserer Geschichte
 

stolen past – lost future

NO to the illicit trafficking – YES to our history
 

κλεμμένο παρελθόν – Χαμένο μέλλον

ΟΧΙ στην Αρχαιοκαπηλία – ΝΑΙ στην Ιστορία μας


A cooperation project of the Hellenic Ministry of Culture and Sports and the Ministry for Science, Research and Art of Baden-Wuerttemberg.

Greek version


The upper left section of a sarcophagus relief from an Attic workshop of the Roman imperial period
© Hellenic Ministry of Culture and Sports, Archaeological Receipts Fund 

In 2017, the Manhattan art dealers Royal-Athena Galleries put the upper left section of a Roman-era sarcophagus with a detailed depiction of a combat scene up for sale for a cool 0,000.

The trail of this object led to Italy. Investigators there had busted the notorious antiquities dealer Gianfranco Becchina in 2001. Among the evidence seized there they found polaroid photos and handwritten notes relating to the precisely the sarcophagus exhibited in Manhattan. From these documents, it is clear that Becchina himself bought the object in 1988 for a mere 60,000 Swiss francs from a Greek grave robber known to the police and then stored it in Switzerland. One of the notes included the commission to a restorer to clean up the 200-kg stone and to provide it with a mounting – obviously to make the piece more attractive for the art market.

When all this evidence was discovered Interpol and the Manhattan District Attorney immediately began legal proceedings. In this way, the sarcophagus could be returned to the Greek Consul General in New York in February 2017.

Today the sarcophagus can be seen back in its homeland – at the Athens National Archaeological Museum.

The example in the design of the exhibition posters shows the kind of convoluted paths illegally traded objects can take.

Without knowledge of the context of where they were found, such finds no longer have a ‘home’ or a history that they can tell us about. Everything we could know about the use of the object, about the people that once owned it and its meaning in its cultural milieu are lost if the object cannot be researched in its archaeological context as they are in scientific excavations.

The ‘Stolen Past – Lost Future’ exhibition shows the collective European fight against looting, grave robbing and the illegal trade in archaeological treasures. Cases like that of the sarcophagus show the immense loss of information for us all when objects are stolen and reduced to their monetary value on the market – a loss that affects us all and all of our history.

In the face of the serious political, social and economic challenges that face us today, the protection of our cultural heritage is more important than ever.As something that belongs to us all, our cultural heritage must be maintained for coming generations. ‘Stolen Past – Lost Future’ is a touring exhibition. It will be put on in various museums, universities and other public spaces – in places where decisions are made that influence the future of Europe. The exhibition is a step on the road to an active dialogue and a clear awareness, towards a global moral fight for the protection of cultural heritage.


The illegal trade in antiquities is a subject that affected the Badisches Landesmuseum in particular, because of an inappropriate purchasing policy in the 1970s. For a long time, it was not possible for the Museum to work with one of the countries of origin, Greece, because of the seriousness of the dispute. Ending this situation, making peace and creating a new basis for communication and co-operation is the task for the new generation of leaders in the State Museum and in the Hellenic Ministry for Culture and Sport.

The repatriation of two objects (an idol and a stone vessel) of the so-called Cycladic culture by the Badisches Landesmuseum to the Republic of Greece was the foundation for a new trusting and sustainable partnership, which was sealed with a co-operation agreement in 2014.

In January 2016, a co-operation treaty was signed in Stuttgart between the Hellenic Ministry for Culture and Sport and the Baden-Württemberg Ministry for Science, Research and Art, which among other things included the plan for the stolen past –lost future exhibition.

elongated Cycladic idol made of light stone
Decorated metal Cycladic pan

Twin study

Page of the graphic novel about the twin study

What is the difference between the paths taken by an object from an illegal dig and one taken from an archaeological excavation? What happens to the objects? A graphic novel tells the story of two identical objects, ‘twins’. The story begins at the moment they come out of the ground, and ends with the final locations of the objects. The differences could not be greater…


κλεμμένο παρελθόν – Χαμένο μέλλον

Το ανώτερο αριστερό τμήμα ανάγλυφης σαρκοφάγου αττικού εργαστηρίου των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων (2ος αι. μ.Χ.)
© Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων

Το 2017 η γκαλερί Royal-Athena Galleries στο Μανχάταν έθεσε προς πώληση για το επιβλητικό ποσό των 500.000 δολαρίων το ανώτερο αριστερό τμήμα σαρκοφάγου ρωμαϊκών χρόνων που φέρει λεπτομερή παράσταση σκηνής μάχης.

Τα ίχνη του αντικειμένου αυτού οδήγησαν μέχρι την Ιταλία. Εκεί είχε συλληφθεί το 2001 ο διαβόητος έμπορος αρχαιοτήτων Τζιανφράνκο Μπεκίνα. Στο αποδεικτικό υλικό που κατασχέθηκε βρέθηκαν φωτογραφίες πολαρόιντ και χειρόγραφες σημειώσεις που αφορούσαν ακριβώς στη σαρκοφάγο που εκτίθετο προς πώληση στο Μανχάταν. Από τα στοιχεία αυτά συνάγεται ότι ο ίδιος ο Μπεκίνα είχε αγοράσει το αντικείμενο το 1988 για 60.000 ελβετικά φράγκα από έναν γνωστό στην αστυνομία έλληνα αρχαιοκάπηλο και στη συνέχεια το είχε αποθηκεύσει προσωρινά στην Ελβετία. Σε μία από τις σημειώσεις περιλαμβάνεται περαιτέρω η ανάθεση σε έναν συντηρητή του καθαρισμού του βάρους 200 κιλών λίθινου αντικειμένου και του εφοδιασμού του με βάση στήριξης – προφανώς για να καταστεί αυτό περισσότερο ελκυστικό στην αγορά έργων τέχνης.

Όταν αποκαλύφθηκαν αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία η Ιντερπόλ και η Εισαγγελία του Μανχάταν κίνησαν αμέσως δικαστικές διαδικασίες. Αυτές οδήγησαν στην παράδοση της σαρκοφάγου το Φεβρουάριο του 2017 στον Έλληνα Γενικό Πρόξενο της Νέας Υόρκης.

Η σαρκοφάγος εκτίθεται σήμερα ξανά στην πατρίδα της – στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Το παράδειγμα του μοτίβου της αφίσας της έκθεσης δείχνει πώς διαπλέκονται οι δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει ένα παράνομα διακινούμενο αντικείμενο.

Ωστόσο τέτοια ευρήματα των οποίων τα ανασκαφικά συμφραζόμενα είναι άγνωστα δεν έχουν πλέον ούτε «πατρίδα» ούτε μία ιστορία που να μπορούν να διηγηθούν. Εάν τα αντικείμενα δεν μπορούν να εξεταστούν ενταγμένα μέσα στα αρχαιολογικά τους συμφραζόμενα, όπως συμβαίνει στις επιστημονικές ανασκαφές, χάνονται όλες οι πληροφορίες για τη χρήση των αντικειμένων, για τους ανθρώπους που κάποτε τα κατείχαν και για τη σημασία που είχαν στο πολιτισμικό τους πλαίσιο.

Η έκθεση «λεηλατημένο παρελθόν – χαμένο μέλλον» παρουσιάζει την κοινή ευρωπαϊκή κινητοποίηση κατά της λεηλασίας, των λαθρανασκαφής και του παράνομου εμπορίου αρχαιολογικών πολιτιστικών αγαθών. Παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα – όπως αυτό της σαρκοφάγου – που καταδεικνύουν την τεράστια απώλεια πληροφοριών που υφιστάμεθα όλοι στην περίπτωση που αντικείμενα λεηλατούνται και καταλήγουν για τη χρηματική τους και μόνο αξία στο εμπόριο. Μία απώλεια που πλήττει όλους εμάς και την ιστορία όλων μας.

Ακριβώς λόγω των σοβαρών πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι όσο ποτέ άλλοτε σημαντική. Ως κοινό μας αγαθό η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να διατηρηθεί για τις ερχόμενες γενεές. Η έκθεση «λεηλατημένο παρελθόν – χαμένο μέλλον» έχει τον χαρακτήρα μίας περιοδεύουσας έκθεσης. Πρόκειται να παρουσιαστεί σε διάφορα μουσεία, πανεπιστήμια και άλλους δημόσιους χώρους· σε χώρους όπου λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν το μέλλον της Ευρώπης. Η έκθεση αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση του ενεργού διαλόγου και της σαφούς επίγνωσης στην πορεία προς μία παγκόσμια ηθική κινητοποίηση για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. 


Το παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών είναι ένα ζήτημα που έπληξε ειδικότερα και το Κρατικό Μουσείο Βάδης, λόγω μίας ανάρμοστης πολιτικής αγορών που ακολουθήθηκε τη δεκαετία του 1970. Η συνεργασία με μία από τις χώρες προέλευσης των αντικειμένων που είχαν αγοραστεί, την Ελλάδα, ήταν για καιρό αδύνατη για το Κρατικό Μουσείο Βάδης, τόσο βαθειά ήταν η έλλειψη κατανόησης. Η επιθυμία της νέας γενιάς των υπευθύνων στο Κρατικό Μουσείο Βάδης καθώς και στο Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι να δοθεί ένα τέλος σε αυτήν την κατάσταση, να επέλθει ειρήνευση και να τεθεί σε νέα βάση η επικοινωνία και η συνεργασία.

Ο επαναπατρισμός στην Ελληνική Δημοκρατία δύο αντικειμένων του λεγόμενου Κυκλαδικού Πολιτισμού (ενός ειδωλίου και ενός λίθινου αγγείου) από τη συλλογή του Κρατικού Μουσείου Βάδης που έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 2014 αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο μίας νέας, βιώσιμης σχέσης εμπιστοσύνης, η οποία ενισχύθηκε το 2014 με μία συμφωνία συνεργασίας. Τον Ιανουάριο του 2016 υπογράφηκε στη Στουτγκάρδη μία σύμβαση συνεργασίας μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Υπουργείου Επιστήμης, Έρευνας και Τέχνης του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης, η οποία μεταξύ άλλων περιλάμβανε την έκθεση τεκμηρίων με θέμα «λεηλατημένο παρελθόν – χαμένο μέλλον».

elongated Cycladic idol made of light stone
Decorated metal Cycladic pan

Page of the graphic novel about the twin study

Σε τι διαφέρει ο δρόμος που ακολουθεί ένα αντικείμενο που προέρχεται από μία λαθρανασκαφή από αυτόν που ακολουθεί ένα αντικείμενο που προέρχεται από μία αρχαιολογική ανασκαφή; Τι συμβαίνει με τα αντικείμενα; Ένα κόμικ αφηγείται την ιστορία δύο όμοιων αντικειμένων, «διδύμων». Η ιστορία αρχίζει τη στιγμή κατά την οποία αυτά έρχονται στο φως και τελειώνει στη θέση που καταλήγει το καθένα αντικείμενο. Οι διαφορές δεν θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερες...

stolen past – lost future

Languages
English, German, Greek

Locations
15 November – 15 December 2019
University pf Basel

17 June – 4 August 2019:
Fürstenberghaus, University of Münster

30 January –2 June 2019 
Badisches Landesmuseum

12 November –5 December 2018
University of Heidelberg


Project partners

Funded by